Βατράχια του Αριστοφάνη από την Έφη Μπίρμπα

Από την αρχή, πριν καν ξεκινήσει η παράσταση, πάνω στη σκηνή βρίσκεται τοποθετημένο ένα μεγάλο, σκεπασμένο με λευκά σεντόνια, αντικείμενο. Θα περάσει αρκετή ώρα μέχρι να μάθουμε τι κρύβεται από κάτω: το νόημα του διασκευασμένου έργου, δια χειρός Έφης Μπίρμπα.

Τη δεύτερη νύχτα του Σεπτεμβρίου, ψηλά στο λόφο της Καστέλας είχα την τύχη να παρακολουθήσω μαζί με αγαπημένους μου ανθρώπους μια δημιουργία που έκανε ντεμπούτο ένα χρόνο πριν από τη λήξη του Πελοποννησιακού Πολέμου και έφτασε μέχρι τις μέρες μας, πολλούς αιώνες μετά, θίγοντας θέματα όπως η σημασία της ποίησης, της τέχνης γενικότερα στη ζωή της κάθε κοινωνίας σε τούτο τον πολυτραυματισμένο από ματαιοδοξία και μισαλλοδοξία πλανήτη.

Τι θα κάναμε χωρίς τη τέχνη; Δεν υφίσταται πολιτισμός χωρίς εκείνη. Κι όμως, κανείς πολιτικός εκεί έξω, δε δίνει δεκάρα γι’ αυτή. Προτιμάει να εξουσιάζει, να φουσκώνει τις τσέπες του, να ελέγχει τις ζωές του κόσμου, σε μια προσπάθεια να ζήσει για πάντα. Μάταιος κόπος. Όλοι μας ανεξαιρέτως, γνωρίζουμε πολύ καλά την κατάληξη.

Ο Αριστοφάνης, στο κλασικό του αριστούργημα, χρησιμοποιεί τον Διόνυσο, τον γιό του Δία, έναν θεό παιδί κι ενήλικα μαζί, και τον βάζει να ταξιδέψει στον Κάτω Κόσμο προς αναζήτηση δύο σπουδαίων τραγικών ποιητών, του Αισχύλου και του Ευριπίδη. Στόχος του, να φέρει έναν πίσω στον κόσμο των ζωντανών διότι η παρουσία του, όπως θεωρεί ο ίδιος, είναι απαραίτητη για έρθει ξανά η ισορροπία σε μια πόλη που έχει χάσει τον προσανατολισμό της, που παραπαίει, που παρακμάζει.

Όπως καταλαβαίνετε υπάρχει κάτι πολύ τραγικό στην ασύλληπτη ιδέα του Αριστοφάνη. Χρειαζόμαστε τους πεθαμένους προκειμένου να βρούμε μια άκρη στο αδιέξοδο μαρτύριό μας, διότι οι ζωντανοί δεν επαρκούν. Τώρα το γεγονός ότι τα Βατράχια γράφτηκαν πριν από τόσο καιρό και ακόμη στέκουν μέχρι σήμερα, αποτελεί κάτι που χρίζει προσωπικής περισυλλογής. Δεν έχουν αλλάξει και πολλά έτσι δεν είναι;

Η Έφη Μπίρμπα, παρέδωσε μια απίστευτα εμπνευσμένη διασκευή, με στιγμές όπως η συνάντηση του Χάροντα με τον Διόνυσο, η οποία μου έδεσε το στομάχι κόμπο και το τράβηξε προς το κέντρο της σκηνής, σε κοινή θέα όλων. Δε θυμάμαι πότε ήταν η τελευταία φορά που ένιωσα τόσο εκτεθειμένος σε θεατρική παράσταση, καθώς μου δημιούργησε την ανάγκη να σηκωθώ όρθιος και να πάω κάπου παραπέρα να πάρω λίγο αέρα, λες και ο χώρος ήταν κλειστός και χρειαζόμουν ν’ αναπνεύσω. Έστρεφα τα μάτια προς τον ουρανό για να επιβεβαιώσω στον εαυτό μου ότι ναι, πράγματι, δε βρίσκομαι εγκλωβισμένος στο βασίλειο του Άδη.

Ό,τι σχετικό και να σας γράψω για τα τεχνικά θέματα της παράστασης θα φανεί λίγο. Από την αδιανόητα επιβλητική μουσική του Constantine Skourli και τις ερμηνείες των Σερβετάλη, Μηνά και Σαράντη, μέχρι τις ρυθμικές αυξομειώσεις, μεταβαίνοντας από την τραγωδία στην κωμωδία και αντιστρόφως. Θα προσπαθήσω να κρατήσω όσο γίνεται πιο ζωντανές μέσα μου τις λεπτομέρειες τούτου του έργου και με κάθε ευκαιρία θα διαδίδω παντού πόσο εξαιρετική παράσταση ήταν αυτή που βίωσα.

As Experienced by Element 

Επιμέλεια του Δήμου Σκορδίλη