Nope by Jordan Peele

Η ταινία διαρκεί δύο ώρες και δέκα λεπτά και ήδη στο πρώτο τέταρτο έκανα την εξής σκέψη: «Πολύ θαρραλέος σκηνοθέτης». Μόλις στην τρίτη του δουλειά, ο Jordan Peele δοκιμάζει μία από τις πιο χιλιοειπωμένες θεματολογίες, ξεμπερδεύοντας μάλιστα γρήγορα με τη μεγαλύτερη προσμονή του θεατή, που δεν είναι άλλη από την εικόνα του «κακού». Τούτο το πράττει διότι δε στηρίζεται στο σοκ ή τον εντυπωσιασμό, παρότι νιώθεις και τα δύο απ’ αυτό που αντικρίζουν τα μάτια σου. Απ’ το ξεκίνημα κιόλας, λοιπόν, ο τύπος σε βάζει ν’ αναρωτιέσαι τι σε περιμένει μετά, αν σου δείχνει τόσο νωρίς τα παραπάνω. Κρίνοντας από τα Get Out και Us, το δίχως άλλο γνωρίζει πολύ καλά να φτιάχνει καλαίσθητα φιλμ και το Nope δεν αποτελεί εξαίρεση. Εδώ όμως, στο τελευταίο του πόνημα, πηγαίνει ένα βήμα παρακάτω. Η απειλή έρχεται από τον ουρανό και όπως στο Jaws του Steven Spielberg, οι άνθρωποι καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν έναν εχθρό που υπερισχύει σχεδόν στα πάντα.

Έχουμε δύο πρωταγωνιστές, παρότι αρχικά δίνεται η εντύπωση ότι ξεχωρίζει ο ένας. Όπως πολλά στοιχεία στα έργα του Peele είναι ανοιχτά προς ερμηνείες, έτσι κι εγώ σας παρουσιάζω τη δική μου. Ο Otis, αντιμετωπίζει τον κίνδυνο, τον υπερβατικό τρόμο με τον οποίο έρχεται αντιμέτωπος, με ψυχραιμία ή μάλλον, για να το θέσω καλύτερα, δείχνει οριακά αδρανής. Μια πιθανή εξήγηση της συμπεριφοράς του δίνεται στην αρχή της υπόθεσης και εδώ θέλω να σταθώ λίγο. Δε γνωρίζουμε πώς ήταν πριν ο Otis. Από τις αντιδράσεις της αδερφής του, Emerald, δεν πρέπει να διέφερε αρκετά. Σε κάθε περίπτωση, βάσει της πορείας του, έχουμε να κάνουμε μ’ έναν μυθικό ήρωα που θα περάσει τα πάνδεινα, όμως στο τέλος θα παραμείνει ο ίδιος, ο εαυτός του, κι ας έρχονται τα πάνω κάτω. Το ίδιο ισχύει και για την Emerald. Η ισορροπία προκύπτει μεταξύ τους εξαιτίας των αντίθετων χαρακτήρων τους: εσωστρεφής και λιγομίλητος Otis, εξωστρεφής και υπερκινητική Emerald, αλληλοσυμπληρώνονται πετυχαίνοντας τη θεμιτή κωμική εκτόνωση – αναπόσπαστο κομμάτι της αφήγησης του σκηνοθέτη-σεναριογράφου (ειδικά αν αναλογιστείτε από πού ξεκίνησε).

Για ακόμη μια φορά τα σύμβολα παίζουν καθοριστικό ρόλο. Στο Get Out ήταν το ελάφι, στο Us το κουνέλι και τα ψαλίδια και στο Nope το άλογο. Η σημασία τους ποικίλει και όπως προανέφερα, τα πάντα προσφέρονται προς υποκειμενικούς αποσυμβολισμούς, σε περίπτωση που ενδιαφέρεστε για κάτι τέτοιο. Επίσης, το σπίτι –ή αλλιώς, η έννοια της ιδιοκτησίας, που αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο για την Αμερικάνικη κοινωνία– κάνει αισθητή την παρουσία του σαν εικόνα, σαν οντότητα στην ιστορία.

Στο Nope, το σύνηθες μοτίβο «θύμα-θύτης» του Peel ανατρέπεται, βάζοντας τον άνθρωπο στη πρώτη θέση και αναλύοντας συνάμα ζητήματα ηθικής, σωστού και λάθους, καλού και κακού, θέτοντας υπαρξιακά ερωτήματα ενώ πλέκει το φευγάτο του μύθο. Δεν λείπει επίσης η κριτική του επάνω στη βιομηχανία του θεάματος. 

Θαύμασα την επιλογή του να τοποθετήσει τη δράση (που συνήθως τραβά τα περισσότερα βλέμματα) στο background, γιατί θέλει να σου δείξει κάτι άλλο. Θέλει τα μάτια σου πάνω στον ήρωα για παράδειγμα, και όχι στο αντικείμενο που τον ταράζει. Κατευθύνει και αποπροσανατολίζει σαν εξαιρετικός σκηνοθέτης που είναι, γνωρίζοντας άριστα τη γλώσσα του κινηματογράφου και το λεξιλόγιο των κλασικών δημιουργών της τέχνης που πρεσβεύει.

As Experienced by Element 

Επιμέλεια του Δήμου Σκορδίλη