Τελευταίο Ταξίδι του Άρη Χατζηστεφάνου

Ο Νίκος Καζαντζάκης αφηγήθηκε πολλές ιστορίες κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ήταν παρατηρητής του κόσμου, ένας εξερευνητής του ανθρώπινου ψυχισμού, εξοπλισμένος μονάχα μ’ ένα μολύβι, ένα χαρτί και το ανήσυχο πνεύμα του. Το πρώτο βιβλίο του που διάβασα ήταν το Ταξιδεύοντας: Αγγλία, για το οδοιπορικό που πραγματοποίησε εκεί το 1939 και το επόμενο το Ταξιδεύοντας: Ιαπωνία-Κίνα για το αντίστοιχο του 1935. Στο Τελευταίο Ταξίδι, το ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε ο Άρης Χατζηστεφάνου, παρακολουθούμε σε αφήγηση των Γιάννη Αγγελάκα και Όλιας Λαζαρίδου τις αποτυπωμένες σκέψεις του για την Ιαπωνία, καθώς επίσης και μερικές αναφορές της συζύγου του, Ελένης Καζαντζάκη, από τη δεύτερη και μοιραία επίσκεψή του εκεί το 1957 όπου και λίγους μήνες αργότερα πέθανε από την ασιατική γρίπη.

Η επιλογή της ασπρόμαυρης φωτογραφίας καθώς και η απουσία προσώπων που μιλάνε μπροστά από την κάμερα (όπως συνηθίζεται στη φόρμα των ντοκιμαντέρ), ήταν απολύτως ταιριαστή με την πρόθεση του έργου. Όντας προσωποκεντρικό, το να υπάρχουν αφηγητές που δε φαίνονται, που διαβάζουν αποσπάσματα, περιγραφές μιας περασμένης εποχής, ενώ παράλληλα περνούν από μπροστά μας εικόνες τις σύγχρονης Ιαπωνίας δίνει την αίσθηση ότι η φωνή του Καζαντζάκη, η ματιά του, η ερμηνεία του για τον κόσμο, παραμένουν σύγχρονες, παρούσες, ακόμη και ύστερα από τόσες δεκαετίες. Το γεγονός αυτό, είναι το δίχως άλλο εντυπωσιακό.

Κάθε κάδρο στο Τελευταίο Ταξίδι, εξυπηρετεί το σκοπό του δίχως να φλυαρεί ή να επικαλείται το συναίσθημα. Οι προτάσεις που ακούμε σε συνδυασμό με τα όσα βλέπουμε, επαρκούν για να περάσει το νόημα και να προβληματίσουν τον θεατή. Η πρωτότυπη μουσική επένδυση του Rsn λειτουργεί σαν την ουσία που ενώνει όλα τα παραπάνω, προσδίδοντας παλμό.

Ήταν μια υπενθύμιση ν’ ασχοληθώ ξανά με το έργο του συγγραφέα, ξεκινώντας με κάποιο από τα Ταξιδεύοντας.

Μοσκομυρίζει το γιασεμί, γλυκαίνει όχι μόνο το σώμα, παρά και την ψυχή μου, χαρούμενες εικόνες ζωντανεύουν στην μνήμη μου, το μεγάλο πεντακάθαρο εργοστάσιο όπου μείναμε ξαφνιασμένοι βλέποντας τι και τι χρειάζεται να γίνει για να πιούμε ένα καλό φλιτζάνι τσάι...

As Experienced by Element 

Επιμέλεια του Δήμου Σκορδίλη