Στο βλέμμα του deGrasse Tyson το φως αντικατοπτρίζεται διττά. Φτιάχνει μία διπλή εικόνα γήινης καχεκτικότητας και αστρικής μεγαλοπρέπειας. Κάπου ενδιάμεσα, η ποιότητα της νοοτροπίας του βρίσκει το μονοπάτι που θα αναπτύξει ιδέες και αντίληψη, ώστε η παρουσία του στον κόσμο και στο πεδίο της ειδικότητας που επέλεξε να ανταποκρίνεται στον ρόλο που έχει δώσει στον εαυτό του, του δασκάλου, του φροντιστή. (Η λέξη που χρησιμοποίησε: tutor. Στα λατινικά, μάλιστα, μεταφράζεται ως προστάτης.)
Έγραψα «καχεκτικότητας», ενώ «πραγματικότητας» θα ήταν σωστότερο. Έβαλα τη δική μου διάθεση πάνω από την ευγένεια του, παραχάραξα τη σκέψη ενός ανθρώπου που πρακτικά δε γνωρίζω, που δεν έχω συναναστραφεί, δεν έχω αγγίξει, ώστε η πικρία μου να διαρρεύσει μέσα από τις λέξεις. Ο κόσμος στον οποίο ζούμε γίνεται ασχημότερος (η φθορά είναι η φυσική μας πορεία, όχι η ασχήμια) και αναπνέω τις αναθυμιάσεις του όλο και πιο βαριά, όλο και πιο κουρασμένα. Θα ήταν ευκολότερη η τριβή μου με την καθημερινότητα αν δεν υπήρχαν συνάνθρωποι όπως ο συγκεκριμένος; Μπορεί. Ό,τι δεν έχεις γνωρίσει, σχηματικά και μετρήσιμα δε σου λείπει. Είναι ζήτημα διατήρησης και εξέλιξης της αισθητικής όμως, να έρχομαι σε επαφή με όσα δύνανται να διαβρώσουν κάθε αισιόδοξη πρόθεση σαν οξύ που στάζει από ένα μαχαίρι.
Μα δεν σταματάω. Πιστεύω έχω θέληση για το καλύτερο. Για τις ασχημάτιστες σκέψεις αναζητώ το δοχείο τους και άμορφα συναισθήματα περιχαρακώνονται από ποιήματα, ήχους, εικόνες. Παράπονα και ελλείψεις, κοινωνικές αδιακρισίες, ατυχίες και αδικίες, προνομιακά απορρίμματα κάθε πολιτισμού και κάθε εποχής, τα εκτονώνω μέσα από την τέχνη. Τα βιώνω και μαθαίνω να μην τα αναπαράγω, εξωραΐζοντας τις αντιδράσεις μου, τις απόψεις μου, την εμφάνισή μου. Κάποτε, συνδύασα εμπειρίες και γνώση με τη δημιουργία για να επιταχύνω τη διαδικασία και να απαλύνω τα άγχη μου. Όλα δούλεψαν, στο μέτρο της ποιότητάς τους. Για τις βαθιά υπαρξιακές ανησυχίες μου όμως, κοιτάω ψηλά, αργά τη νύχτα, όταν το φως του ήλιου δεν κρύβει ηγεμονικά τον κλεμμένο χρόνο που χρειάζονται αμέτρητα άστρα για να επικοινωνήσουν μαζί μας.
Για να μας πουν τι; Αν υπήρχε ξεκάθαρη απάντηση σε αυτή την ερώτηση, αν είχαμε βιώσει μία τέτοια αποκάλυψη, ο κόσμος θα είχε μετατραπεί σε ουτοπία, μία από τις τόσες και τόσες που συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας παρουσιάζουν ανά τις δεκαετίες. Ούτε το εν λόγω βιβλίο έχει πρόθεση να δώσει απαντήσεις (που κανείς δεν κατέχει), μονάχα να μας εξοπλίσει με εργαλεία, με γνώση και το κίνητρο να αναρωτηθούμε κατά μονάδες ποια είναι η θέση μας έξω από την πολυκατοικία, το κινητό, την κατανάλωση, την καλοπέραση, ως μέρη της φωτεινής σπείρας σκόνης που ονομάσαμε Γαλακτική Οδό.
Η συμπυκνωμένη του γνώση, με μία πινελιά μαθητικού εγχειριδίου (μη λησμονούμε τον αυτοπροσδιορισμένο ρόλο του συγγραφέα) δε χρειάζεται να εντυπωθεί στη μνήμη μας ανεξίτηλα για να προκαλέσει την απορία, το θαυμασμό και το δέος για το μεγαλείο της ύπαρξης. Κάθε κεφάλαιο τελειοποιεί ένα ερασιτεχνικό εργαλείο καταμέτρησης και ταξινόμησης δεδομένων που μας αφορούν. Αν ο αναγνώστης καταλάβει πόσο μικρό κομμάτι ενός συνόλου που ακόμα διαστέλλεται είναι ο πλανήτης Γη, και πώς το κομμάτι που ακόμα διατρέχει την πορεία του στο Σύμπαν περιβάλλεται από ύλη την οποία δεν έχουμε μετρήσει, ας στρέψει αμέσως τα μάτια στο κενό που διατηρεί την ψυχή του ενεργή, αγχωμένη, με την ανάγκη της αναγνώρισης, της επιτυχίας, της προσαρμογής και ένταξης στο σύνολο της επιλογής της. Το συναίσθημα που θα βιώσει, και αυτό χωρίς πραγματικό όνομα, θα κάνει την αξία του βιβλίου να λάμψει, να εκπληρώσει τον σκοπό της. Το συναίσθημα δε χωράει σε λέξεις. Ίσως φανεί στα μάτια όσων διαλέγονται επ’ αυτού. Δανειζόμενος την φράση που εκκινεί το βιβλίο, όπως και το σύμπαν, δεν έχει καμία υποχρέωση να είναι κατανοητό προς εμάς. Αρκεί μονάχα να το βιώσουμε.
Την περίοδο αυτή, η SpaceX, η πρώτη ιδιωτική εταιρεία που συνεργάζεται με τη NASA, στέλνει επανδρωμένες δοκιμαστικές αποστολές έξω από τον πλανήτη μας, με σκοπό να (βγάλει λεφτά, ναι φυσικά, σταματήστε) κάνει τις διαστημικές μεταφορές κάτι τόσο κοινότοπο όσο τη χρήση ενός λεωφορείου. Η πρώτη συνέβη τις ημέρες των σφοδρών διαδηλώσεων για τη δολοφονία του George Floyd. Φανταστείτε τη Γη, σε μερικά χρόνια, αν η επιτυχία του εγχειρήματος είναι όποια αναμένεται. Κοιτάχτε γύρω σας τώρα, σε όσα καθυστερούν την εξέλιξή μας. Πανδημία, πολιτικές και θρησκευτικές αναταραχές (αδιάφορες ή μη προσωπικά, έχουν πάντα αντίκτυπο στον χρόνο και στην καθημερινότητά μας), προδιαγεγραμμένες εξελίξεις που θα ενισχύσουν την οικονομική ανισότητα, την κοινωνική απόσταση, το φόβο, τις ανησυχίες και τις ανασφάλειές μας. Διαβάστε το βιβλίο και τη νύχτα δείτε τον ουρανό· ό,τι επιτρέπει η αστική φωτορύπανση να μας ακουμπήσει. Νιώθω την πόλωση του τι μπορούμε να γίνουμε με το τι είμαστε τόσο επίπονα. Οξύ που στάζει από ένα μαχαίρι. Μα δεν σταματάω. Πιστεύω έχω τη θέληση για το καλύτερο, όποιο και αν είναι αυτό. Και υπάρχουν άνθρωποι όπως ο deGrasse Tyson που επιθυμούν το ίδιο και κατέχουν τόσα περισσότερα προσόντα για να το προικίσουν σε εμάς.
Released:2017
As Experienced by Γιώργος Κουφαλάς
Επιμέλεια του Γιώργου Κουφαλά
Comments
Post a Comment