Το Arrival ταξίδεψε από το Βερολίνο στην Ελλάδα, κι έφτασε στα χέρια μου ως δώρο. Ανάμεσα στις σελίδες του υπήρχε μια καρτ ποστάλ και ένα χειρόγραφο γράμμα, το πίσω μέρος του οποίου κοσμούσε μια ζωγραφιά φτιαγμένη από δύο ανθρώπους.
Πρόκειται για την ιστορία ενός μετανάστη, που αναγκάζεται ν’ αφήσει την οικογένειά του προκειμένου να βρει μια δουλειά ώστε να τη στηρίξει. Ο Shaun Tan, επιλέγει την αφήγηση αποκλειστικά μέσω της εικόνας και αφήνει τα διαλογικά μέρη, τις λέξεις, γενικότερα, εκτός, αντικαθιστώντας τες με μια ηχηρή σιωπή, μια καθολική αλληγορία για τα αποτελέσματα του πολέμου και τις αποφάσεις που αλλάζουν μια για πάντα τη ροή της ζωής. H κοσμοπλασία του είναι φανταστική, διατηρώντας κάποια ρεαλιστικά στοιχεία ώστε να γίνονται οι θεμιτές συνδέσεις. Αποχρώσεις του καφέ, του χρυσού, του γκρίζου, διέπουν το έργο, καθώς και η μελαγχολία. Ο τρόμος που προκαλεί η απειλή του πολέμου αποτυπώνεται στο χαρτί σαν σκιά που ποικίλει σε μέγεθος και σχήμα. Οι άνθρωποι φαίνονται ασήμαντοι, μηδαμινοί μπροστά στο αδίστακτο και ισοπεδωτικό κακό, μα όταν η (νοητή) κάμερα του αφηγητή πλησιάζει στο πρωταγωνιστικό της πρόσωπο, γίνεται κατανοητό ότι η ζωή μπορεί να συνεχιστεί όσο η θέληση και η ελπίδα τροφοδοτείται με καύσιμα. Και καύσιμο του πατέρα, το σπιτικό του. Πρέπει να επιβιώσει. Πρέπει να τους βοηθήσει πάση θυσία.
Η εικονογράφηση του Arrival, καθηλωτική. Από τις περιπτώσεις που αντιλαμβάνεσαι εξαρχής ότι κρατάς στα χέρια σου ένα κλασικό έργο. Προσήλωση στη λεπτομέρεια (απ’ το πόσο ταλαιπωρημένο φαίνεται ένα ύφασμα, μέχρι το πώς θα κοιτάξει κάτι ένας χαρακτήρας), ομοιογένεια και ισορροπία σε εικαστικό-σεναριακό επίπεδο, καθώς ούτε στιγμή δεν υπερτερεί κάτι από τα δύο, και κάθε κορύφωση να εντάσσεται οργανικά – ποτέ δε λειτουργεί καταπιεστικά απλώς για να προκαλέσει τα συναισθήματα του αναγνώστη. Πληθωρικό και πολυεπίπεδο, ξεκινάει από τον αποχωρισμό, κι από εκείνο το σημείο και ύστερα αναπτύσσονται όλες του οι θεματικές, όπως ο φόβος για το άγνωστο και η μοναξιά –άλλωστε μιλάμε για πρόσφυγα, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος όχι μόνο με τα εμπόδια της γλώσσας, μα και των πολιτισμικών διαφορών στην προσπάθειά του να ορθοποδήσει. Γίνεται αμέσως κατανοητό πως έχουμε να κάνουμε μ’ένα οδοιπορικό, ένα ταξίδι πολλών χιλιομέτρων στη γη, στη θάλασσα και τον εσώτερο κόσμο.
Μου άρεσε πολύ και δε θα μπορούσα να φανταστώ καλύτερο τρόπο για να γνωρίσω τον Shaun Tan και το Arrival. Βρίσκεται στην κατοχή μου κάτι λιγότερο από μήνα και για όσο χρειάστηκα να σας γράψω το παρόν κείμενο του έριχνα κλεφτές ματιές. Παράλληλα διάβαζα το χειρόγραφο γράμμα και ατένιζα τη ζωγραφιά.
Η αλληλογραφία πλέον δεν υφίσταται. Επικοινωνούμε μεταξύ μας με τρόπους πολύ πιο άμεσους σε σχέση με τις περασμένες δεκαετίες. Πια μπορεί κάποιος ενώ κάνει τα ψώνια του, να μιλάει την ίδια στιγμή μ’ ένα αγαπημένο του πρόσωπο σε μια άλλη χώρα μέσω βιντεοκλήσης, πολλά χιλιόμετρα μακριά. Οι αποστάσεις μειώνονται ολοένα, χωρίς βέβαια να εκμηδενίζονται, γιατί δε συγκρίνεται το να έχεις κάποιον σιμά σου από το να τον βλέπεις σε μια οθόνη, αν και πολύ καλύτερο σε σχέση μ’ ένα απλό τηλεφώνημα. Το χειρόγραφο όμως φέρει άλλον αντίκτυπο. Το διάστημα που μεσολαβούσε για να φτάσει ο φάκελος στα χέρια του αποδέκτη καθώς και η στιγμή που θα το λάμβανε και θα το διάβαζε, δε γίνεται να αντικατασταθούν. Τα παιχνίδια που έκανε η φαντασία, η αγωνία και η χαρά. Ο πρωταγωνιστής στο Arrival, όταν στέλνει το γράμμα του δε γνωρίζει αν θα το λάβουν καν οι δικοί του, κι εκείνοι με τη σειρά τους δεν ξέρουν εάν κάτι συνέβη από τότε που το έγραψε, λόγω των μεγάλων χρονικών αποστάσεων. Τούτο το ενδιάμεσο κενό, είναι η διαφορά της παλιάς εποχής με τη σύγχρονη.
Σας προτείνω όταν κάνετε ένα δώρο να το συνοδεύετε με κάτι χειρόγραφο. Έστω μια λέξη. Μοιραστείτε τις σκέψεις σας γράφοντάς τες, γιατί τα γραπτά διατηρούνται με μεγαλύτερη αντοχή στο χρόνο και επίσης κατέχουν τη δύναμη μιας διαχρονικής αμεσότητας. Πάντοτε, όταν θα επιστρέφει σε αυτό ο εκάστοτε παραλήπτης, η θύμηση θα γίνεται ακόμη πιο έντονη, κάτι που δεν αντικαθίσταται ούτε από ένα τηλεφώνημα, ούτε φυσικά από λόγια που ανταλλάσσονται μέσα από κάποιο chat room.
Released: 2006
As Experienced by Element
Επιμέλεια του Δήμου Σκορδίλη
Comments
Post a Comment