Belfast by Kenneth Branagh

Το Belfast είναι ένα ψυχογράφημα του ίδιου του Branagh αλλά και της εποχής που μεγάλωσε. Παρακολουθώντας το, ένιωσα όπως όταν περιδιαβαίνω δρόμους, συνοικίες που έχουν αλλάξει πολύ από τότε που ήμουν παιδί.

Όταν η πόρτα της μνήμης ανοίγει, μπορείς απλώς και μόνο να παρατηρήσεις όσα αποτυπώθηκαν εκεί. Κάποιες φορές όμως υπάρχουν κενά. Η πληροφορία ενδέχεται να φαίνεται θολωμένη ή μια μουντζούρα να βρίσκεται στη θέση της ή ίσως μια αντικατάσταση από κάτι άλλο. Κάτι όχι απαραίτητα βιωμένο, αλλά πιθανά να το άκουσες ή το διάβασες κάπου. Στο σινεμά, μια εικόνα μπορεί να αναπλαστεί και να αναπαραχθεί, προσφέροντας στο θεατή μια ιδέα για το πώς ήταν η κατάσταση τότε, πράγμα ανεκτίμητο.

Στο μεγάλο λιμάνι της Ιρλανδίας, στα τέλη της δεκαετίας του ’60, οι περιστάσεις ήταν αρκετά δύσκολες. Η αντιπαλότητα μεταξύ Καθολικών και Προτεσταντών, η βία, οι αμέτρητες καταστροφές ιδιοκτησιών και πολλά ακόμη, καθόριζαν τις ζωές των ανθρώπων. Το Belfast αποτελεί μια αφήγηση όπως τη βίωσε ένα εννιάχρονο παιδί που ζει με την οικογένειά του στη καρδιά των γεγονότων. Τα πρόσωπα της ταινίας σκιαγραφούνται με λεπτότητα και ισορροπία μέσα από το πρίσμα του Buddy (που τον ερμηνεύει καταπληκτικά ο πρωτοεμφανιζόμενος Jude Hill). Οι χαρακτήρες αρχετυπικοί και τα όρια μεταξύ καλού και κακού ευδιάκριτα, τα οποία σε άλλες συνθήκες πιθανά να λειτουργούσαν αρνητικά, στην προκειμένη όμως ο Branagh τα αξιοποίησε προς όφελός του.

Λάτρεψα την επιλογή της ασπρόμαυρης φωτογραφίας. Όσο και να σας φανεί περίεργο, η απουσία χρώματος, σε συνδυασμό με το ότι περιγράφονται συμβάντα του παρελθόντος, αισθάνομαι ότι εμφατίζουν τις πράξεις και τις αντιδράσεις των ηρώων. Μοιάζει σαν να αποδίδεται η ιστορία όπως εντυπώθηκε στη μνήμη του σκηνοθέτη και μέσω της τέχνης του τη διανθίζει. Έχουμε να κάνουμε με μια μυθοπλαστική ταινία και όχι ένα ντοκιμαντέρ, μια καταγραφή δηλαδή. Το κατά πόσο θεωρείται πιστή στο τι πράγματι συνέβη τότε σ’ εκείνες τις γειτονιές δεν το γνωρίζω, αλλά αυτό που έλαβα ως θεατής ήταν συγκινητικό και ειλικρινές ως προς τον εαυτό του. Ανά στιγμές ο Buddy μου θύμιζε τον Toto από το Cinema Paradiso αλλά μπορεί απλώς να ’ναι ιδέα μου. Σε κάθε περίπτωση όμως με έπεισε.

Να επιστρέψω όμως σ’ εκείνο που σας ανέφερα στην αρχή του κειμένου. Κάποιες φορές, ενώ περπατώ σε δρόμους της πόλης που μεγάλωσα, αποτραβιέμαι μακριά από το παρόν. Μεταφέρομαι νοητά πριν είκοσι και βάλε χρόνια, όταν στη γειτονιά μου υπήρχαν πολλές επιλογές στο πού μπορούσα να τρέξω, να κρυφτώ, να παίξω με την μπάλα μου μαζί με τους φίλους μου. Θυμάμαι μάλιστα ότι από την αυλή του σπιτιού μου φαινόταν το λιμάνι, και αν έστρεφα το βλέμμα μου ανατολικά, προς τα φυσικά σύνορα του Αττικού πεδίου, αντίκριζα μέχρι και τον Παρθενώνα. Το να ζεις σε ύψωμα, μακριά από τη βαβούρα του κέντρου, όμως ταυτόχρονα να μην απέχεις και πολύ από τη θάλασσα, δίνει έναν ιδιαίτερο τόνο σ’ αυτές τις, πολύ σημαντικές, παιδικές αναμνήσεις. Μέχρι και σήμερα, όπου και να βρεθώ, εκείνες οι εικόνες με συνοδεύουν. Πλέον η πόλη μοιάζει αρκετά διαφορετική σε σχέση με τότε –κι εγώ μαζί της– εκτός ίσως από κάποιες μικρές λεπτομέρειες. Ένα ραγισμένο πεζούλι, ένα παγκάκι σκουριασμένο, ένα δέντρο. Το πιο εντυπωσιακό από όλα όμως είναι η μυρωδιά. Υπάρχουν ακόμη κάποια σοκάκια, σε συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου, που όταν περνάω από εκεί μυρίζω ακριβώς το ίδιο με τότε που ήμουν παιδί.

Με το Belfast ο Kenneth Branagh, έπειτα από τόσες δουλειές, κάνει πιθανά την πιο προσωπική του κατάθεση και ως αποτέλεσμα έχουμε ένα πανέμορφο έργο, που θα ήθελα στο μέλλον να ξαναπαρακολουθήσω. Μην το χάσετε.

Released: 2021

As Experienced by Element

Επιμέλεια του Δήμου Σκορδίλη