There must be a kind of painting totally free of the dependence on the figure —or object— which, like music, illustrates nothing, tells no story, and launches no myth. Such painting would simply evoke the incommunicable kingdoms of the spirit, where dream becomes thought, where line becomes existence.
Michel Seuphor
Το Agua Viva δεν ανήκει στο μυθιστόρημα που το διαβάζεις μια φορά κι όταν το κλείνεις μπορείς να μιλήσεις για αυτό με ευκολία. Χρειάζεσαι χρόνο μέχρι να οδηγηθείς σε κάποιο συμπέρασμα. Η ανάγνωση μοιάζει με μύηση σ’ έναν κόσμο πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι γνωρίζεις, αλλά την ίδια στιγμή αισθάνεσαι ότι οι περιγραφές, οι απεικονίσεις, οι αφορισμοί, ο εξομολογητικός τόνος, τα ενδοσκοπικά σχόλια που γίνονται από τη συγγραφέα, κάπως μοιάζουν με χέρια που κραδαίνουν τις άκρες της δικιάς σου ιδιοσυγκρασίας και την ταρακουνάνε. Ίσως ο πιο κατάλληλος τρόπος να εκφραστείς για τούτο το βιβλίο είναι να ζωγραφίσεις κάτι.
Η πρόζα της Lispector περισσότερο παραπέμπει στην ποίηση παρά στην πεζογραφία. Δεν εντάσσεται όμως ούτε στο ένα, ούτε στο άλλο είδος. Σαν μια μουσική φράση σ’ ένα τζαζ τζαμάρισμα, δένει άριστα με το σύνολο, χωρίς να σου επιτρέπει να φανταστείς τίποτα πιο ταιριαστό που θα μπορούσε να την αντικαταστήσει ή να αφαιρεθεί.
Διέκρινα ανά στιγμές ότι από καταχώρηση σε καταχώρηση πιθανά να μεσολαβούσαν μέρες, ίσως και παραπάνω, που σε συνδυασμό με τον αποσπασματικό τρόπο γραφής περίμενα να υπάρχουν υφολογικές διαφοροποιήσεις, όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Διατηρεί τη συνοχή και τη ροή της σ’ ένα κατά τα άλλα μη γραμμικό έργο. Υπάρχουν σημεία που δίνει την εντύπωση ότι πιο πολύ ηθογραφεί παρά αυτοβιογραφεί, με τα όρια να φαίνονται δυσδιάκριτα.
Υπήρξαν φορές που ένιωσα ότι καταλαβαίνω ακριβώς τι θέλει να πει και άλλες που όσο και να επανέλαβα μια πρόταση δεν κατέληγα κάπου. Παρά ταύτα,το Agua Viva έχει τον τρόπο του. Ήταν σαν να με υπνώτισε και μ’ έκανε ό,τι ήθελε – και μου άρεσε. Την πρώτη φορά που το ολοκλήρωσα δεν έκανα καμία παύση. Από την αρχή μέχρι το τέλος, με μια ανάσα, που λέμε. Στη δεύτερη ανάγνωση το πήγα πιο αργά. Δεν μπορώ να πω ότι αποκόμισα κάτι περαιτέρω. Πάλι τα ίδια σημεία θαύμασα, πάλι στα ίδια τα βρήκα σκούρα. Το έκανα γιατί απλώς απολαμβάνω το ελεγειακό ύφος της.
Πρόκειται για ένα μοναδικό έργο τέχνης. Κάτι σαν ημερολόγιο, που κάθε σελίδα που γυρίζεις μοιάζει με κύμα, απρόβλεπτο και συνάμα απολύτως αναμενόμενο. Νιώθω την επιθυμία να διαβάσω για άλλη μια φορά Τα Κύματα της Βιρτζίνια Γουλφ. Θα κλείσω, λοιπόν, με μια πρόταση από το βιβλίο της, όπως αποτυπώθηκε στη μνήμη μου:
«Όλη μας τη ζωή περιμένουμε ένα κύμα να μας σηκώσει, αλλά είμαστε ασήκωτοι».
Released: 1973
As Experienced by Element
Επιμέλεια του Δήμου Σκορδίλη
Comments
Post a Comment